బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం భారతదేశ పరిపాలన కోసం ప్రవేశపెట్టిన చట్టాలన్నింటిలో భారత ప్రభుత్వం చట్టం-1935 సమగ్రమైంది. ఈ చట్టం 800 సంవత్సరాల బ్రిటీష్ పార్లమెంట్ చరిత్రలో ఆమోదించిన అతిపెద్ద చట్టం. ఇది భారత రాజ్యాంగానికి ప్రధాన మూలాధారంగా చెప్పవచ్చు. ఈ చట్టంలో మొత్తం 321 అధికరణలు, 10 షెడ్యూళ్లు ఉన్నాయి. రాజ్యాంగ నిర్మాతలు 70 శాతానికి పైగా అంశాలను అంటే 247 అంశాలను ఈ చట్టం నుంచి స్వీకరించారు. భారత ప్రభుత్వ చట్టం-1935 భారత రాజ్యాంగానికి మాతృక లాంటిదిగా పేర్కొంటారు. భారతదేశంలో బాధ్యతాయుతమైన పరిపాలనను ప్రవేశపెట్టడమే ఈ చట్టం ముఖ్య లక్ష్యంగా పేర్కొన్నారు.
సమాఖ్య ఏర్పాటు: సైమన్ కమిషన్ సూచనలను అనుసరించి మన దేశంలో బ్రిటీష్ వారు సమాఖ్య తరహా విధానం ప్రవేశపెట్టారు. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య అధికారాల పంపిణీ చేశారు.
ఎ. కేంద్ర జాబితా: దేశ రక్షణ, విదేశీ వ్యవహారాలు, కరెన్సీ, రైల్వేలు, పోస్టాఫీసులు తదితర జాతీయ ప్రాముఖ్యం ఉన్న 59 అంశాలు.
బి. రాష్ట్ర జాబితా: వ్యవసాయం, నీటిపారుదల, విద్య, స్థానిక స్వపరిపాలన తదితర ప్రాంతీయ ప్రాముఖ్యం కలిగిన 54 అంశాలు.
సి. ఉమ్మడి జాబితా: వివాహ, విడాకులు, వారసత్వం తదితర 36 అంశాలను ఈ జాబితాలో చేర్చి వీటిపై కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు అధికారాలు కల్పించారు.
అవశిష్ట అంశాలు: పై మూడు జాబితాల్లో పేర్కొనని అంశాలు, కొత్తగా వచ్చే అంశాలు, అవశిష్టాంశాలుగా పేర్కొంటూ వాటిపై బ్రిటీష్ గవర్నర్ జనరల్కు అధికారాలు కల్పించారు.
కేంద్ర శాసనసభ: కేంద్రంలో ద్విసభా విధానం కొనసాగిస్తూ సభల్లోని సభ్యుల సంఖ్యను పెంచారు.
ఎ. కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్: మొత్తం సభ్యుల సంఖ్య 260. వీరిలో మూడో వంతు సభ్యులను మన దేశంలోని స్వదేశీ సంస్థానాల ప్రతినిధులకు కేటాయించారు. ఈ సభ్యులు ప్రజల ద్వారా ఎన్నికవుతారు. అంటే ప్రత్యక్ష ఓటింగ్ విధానం ద్వారా ఎన్నికవుతారు.
లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ: మొత్తం సభ్యుల సంఖ్య 375. వీటిలో మూడో వంతు స్వదేశీ సంస్థానాలకు కేటాయించారు. ఇందులోని సభ్యులను రాష్ట్రాల్లోని లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. అంటే పరోక్ష పద్ధతిలో ఎన్నికవుతారు. భారతదేశంలోని స్వదేశీ సంస్థానాలు సమాఖ్య వ్యవస్థలో చేరడానికి నిరాకరించడంతో సమాఖ్య విధానం అమలులోకి రాలేదు.
రాష్ట్రాల్లో ద్విసభా విధానం
భారతదేశంలో మొత్తం 11 బ్రిటీష్ పాలిత ప్రాంతాల్లో ఆరు రాష్ట్రాల్లో ద్విసభా విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టారు. ఆ రాష్ట్రాలు అసోం, బెంగాల్, బిహార్, యునైటెడ్ ప్రావిన్స్, మద్రాస్, బొంబాయి.
రాష్ట్రాలకు స్వయంప్రతిపత్తి
1919 చట్టం ద్వారా మన దేశంలోని రాష్ట్రాల్లో ప్రవేశపెట్టిన ద్వంద్వ ప్రభుత్వ విధానాన్ని 1935 చట్టం ద్వారా రద్దు చేశారు. రాష్ట్రాలకు స్వయంప్రతిపత్తిని కల్పిస్తూ రాష్ట్రాల్లో రిజర్వ్డ్, ట్రాన్స్ఫర్డ్ జాబితాలను రద్దు చేసి రాష్ట్ర జాబితాలోని 54 అంశాలపై భారతీయ మంత్రులకు అధికారాలు కల్పించారు.
కేంద్రంలో ద్వంద్వ ప్రభుత్వం
1935 చట్టం ద్వారా రాష్ట్రాల్లో రద్దు చేసిన ద్వంద్వ ప్రభుత్వ విధానాన్ని కేంద్రంలో ప్రవేశపెట్టారు.
రిజర్వ్డ్ జాబితా: ప్రాముఖ్యం కలిగిన అధికారాలు, ఆదాయం కలిగిన అంశాలను రిజర్వ్డ్ జాబితాగా పేర్కొంటూ వాటిపై బ్రిటీష్ గవర్నర్ జనరల్కు అధికారాలు కల్పించారు.
ట్రాన్స్ఫర్డ్ జాబితా: అధికారాలు, ఆదాయం, ప్రాముఖ్యం లేని శాఖలను ట్రాన్స్ఫర్డ్ జాబితాగా పేర్కొంటూ వాటిపై భారతీయ మంత్రులకు అధికారమిచ్చారు. భారతదేశంలోని చట్టసభల్లో బలహీన వర్గాలకు, కార్మికులకు, స్త్రీలకు, యూరోపియన్లకు ప్రత్యేక నియోజకవర్గాలను ఏర్పాటుచేశారు.
ఫెడరల్ కోర్టు ఏర్పాటు
మన దేశంలో సమాఖ్య విధానం ప్రవేశ పెట్టడంతో కేంద్రానికి రాష్ట్రాలకూ, రాష్ట్రాలకూ రాష్ట్రాలకూ మధ్య తలెత్తే వివాదాలను పరిష్కరించడానికి ఫెడరల్ కోర్టును ఏర్పాటు చేశారు. ఇందులో న్యాయమూర్తుల సంఖ్య ఏడు. ప్రధాన న్యాయమూర్తి మారిస్ గ్వేయర్. ఇది అత్యున్నత న్యాయస్థానం కాదు. ఈ కోర్టు ఇచ్చిన తీర్పులపై అండన్లోని ప్రీవీ కౌన్సిల్కు అప్పీలు చేసుకోవచ్చు.
భారత్ నుంచి బర్మా, బీరార్ను వేరు చేశారు.
కేంద్రం, రాష్ట్రాల్లో ప్రత్యేకంగా పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్లు ఏర్పాటు చేశారు.
అడ్వకేట్ జనరల్ పదవి ఏర్పాటు చేశారు. తద్వారా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు ప్రధాన న్యాయ సలహాదారులను నియమించవచ్చు.
సామాజికంగా వెనుకబడిన బలహీన వర్గాలకు ప్రత్యేక రిజర్వేషన్ సౌకర్యాన్ని కల్పించారు.
కేంద్ర శాసనసభ ఆమోదించిన బిల్లులను గవర్నర్ జనరల్ బ్రిటీష్ రాణి పరిశీలనకు లండన్కు పంపే అధికారాన్ని కల్పించారు.
ఇన్స్ట్రుమెంట్ ఆఫ్ ఇన్స్ట్రక్షన్స్ పేరుతో షెడ్యూల్డ్ జాతులు, షెడ్యూల్డ్ తెగల సంక్షేమం అంశాలను పొందుపర్చారు.
గవర్నర్ జనరల్కు ఎనలేని అధికారాలు కల్పించడం ద్వారా కేంద్ర లేజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ తీర్మానాలను వీటో చేసే అధికారంతోపాటు అవసరమైతే ఆ బిల్లులు, తీర్మానానలు బ్రిటీష్ రాణి పరిశీలన కోసం లండన్ పంపవచ్చు.
భారత కౌన్సిల్ (భారత రాజ్య కార్యదర్శికి సలహాలిచ్చే కౌన్సిల్) రద్దు చేశారు.
భారతదేశ విత్తపరమైన అంశాలను
క్రమబద్ధీకరించుకోవడం కోసం ఆర్బీఐను ఏర్పాటు చేశారు.
భారత ప్రజల్లో కేవలం 10.6 శాతం ప్రజలకు మాత్రమే ఓటు హక్కు కల్పించారు.
భారత రాజధానిని ఢిల్లీ నుంచి న్యూఢిల్లీకి తరలించారు.
సైమన్ కమిషన్
భారతదేశంలో బ్రిటీష్ పరిపాలన తీరును పరిశీలించడానికి బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం నియమించి చట్టబద్ధ కమిషన్ సైమన్ కమిషన్. మాంటేగు ఛేమ్స్ఫర్డ్ సంస్కరణల అమలు తీరును పర్యవేక్షించడానికి 1927లో సర్ జాన్ సైమన్ నేతృత్వంలో ఏడుగురు సభ్యులతో ఒక కమిషన్ను ఏర్పాటు చేశారు. ఆనాటి బ్రిటన్ ప్రధాని బాల్ద్విన్. 1928లో సైమన్ కమిషన్ భారత్ను సందర్శించింది. మొదట సందర్శించిన ప్రాంతం బొంబాయి. ఈ కమిషన్లో భారతీయులకు ప్రాతినిధ్యం కల్పించకపోవడాన్ని నిరసిస్తూ భారత ప్రజలకు సైమన్ గో బ్యాక్ అనే ఉద్యమాన్ని నిర్వహించారు. 1930లో సైమన్ కమిషన్ లండన్లో తన నివేదికను బ్రిటీష్ ప్రభుత్వానికి సమర్పించింది. అందులోని ముఖ్యాంశాలు.
భారత్లో సమాఖ్య తరహా ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేయాలి.
1919 చట్టం ద్వారా ప్రవేశపెట్టిన ద్వంద్వ పాలనను రద్దు చేయాలి.
పరిపాలనలో భారతీయులకు ఎక్కువగా భాగస్వామ్యం కల్పించాలి.
చట్టసభల్లో భారతీయులకు ప్రాతినిధ్యం కల్పించాలి.
పార్లమెంటరీ ప్రభుత్వ విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టడం.
భాషా ప్రాతిపదికపై ఒరిస్సా, సింధ్ రాష్ట్రాలు ఏర్పాటు.
సార్వత్రిక వయోజన ఓటు హక్కు నిరాకరణ.
ప్రాథమిక హక్కుల నిరాకరణ.
భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాల ఏర్పాటు.
భారతీయులు కోరిన అధినివేశ ప్రతిపత్తితో కూడుకున్న స్వాతంత్ర్యాన్ని తిరస్కరించడం.
1935 చట్టం అమలు
ఈ చట్టాన్ని 1937లో అమలు చేయడం వల్ల ఆ సమయంలోనే బర్మా ఏర్పాటు అమలులోకి వచ్చింది. 1937లో కేంద్ర, రాష్ట్రాల శాసన సభలకు ఎన్నికలు నిర్వహించారు. మొత్తం 11 రాష్ట్రాల్లో ఎనిమిది రాష్ట్రాల్లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ విజయం సాధించగా, మూడు రాష్ట్రాల్లో సంకీర్ణ ప్రభుత్వాలు ఏర్పడ్డాయి.
