స్మోకింగ్ వల్ల కలిగే నష్టాల గురించి సిగరెట్ పెట్టెల మీదే రాసి ఉంటుంది. అది ఎంత హానికరమో తెలిసినా లెక్కచేయకుండా తాగేస్తుంటారు. ఒకవేళ మానేసినా చాలా రోజుల వరకు హెల్త్ మీద దాని ఎఫెక్ట్ ఉంటుంది. అయితే.. అందరూ అది ఊపిరితిత్తుల మీద ఎక్కువ ప్రభావం చూపిస్తుంది అనుకుంటారు. కానీ.. గుండె మీద కూడా ఎఫెక్ట్ ఎక్కువగానే ఉంటుంది. అందుకే గుండె కోలుకోవడానికి ఎంత టైం పడుతుంది? సంవత్సరాల తరబడి స్మోకింగ్ చేసిన డ్యామేజీ నుంచి బయటపడడం సాధ్యమేనా? అని తెలుసుకోవడానికి కార్డియాలజిస్టులు ఈ మధ్యే ఒక రీసెర్చ్ చేశారు.
దక్షిణ కొరియాలో చేసిన ఈ రీసెర్చ్లో లైట్ స్మోకర్స్ అంటే తక్కువగా స్మోకింగ్ చేసేవాళ్లు.. మానేస్తే గుండె మళ్లీ మామూలు స్థితికి రావడానికి ఐదు నుంచి పదేండ్లు పడుతుంది అని తేలింది. హెవీ స్మోకర్స్ మానేసిన తర్వాత గుండె పూర్తిగా కోలుకోవడానికి 25 సంవత్సరాల వరకు పడుతుంది. దక్షిణ కొరియాలో 5.8 మిలియన్ల మంది స్మోకర్లను ట్రాక్ చేసి ఈ స్టడీ చేశారు. ఇందులో 8 ప్యాక్ ఇయర్స్ కంటే తక్కువగా పొగ తాగినవాళ్లను లైట్ స్మోకర్లుగా అంతకంటే ఎక్కువ ప్యాక్ ఇయర్స్ తాగిన వాళ్లను హెవీ స్మోకర్స్గా వేరు చేశారు. ప్యాక్ ఇయర్ అంటే.. ఒక వ్యక్తి రోజులో తాగే సిగరెట్ల ప్యాక్ల సంఖ్యను మొత్తం పొగతాగిన సంవత్సరాలతో గుణించి లెక్క కడతారు.
గుండెపోటుకు..
ఢిల్లీలోని ఏఐఐఎంఎస్లోని కార్డియాలజీ ప్రొఫెసర్ డాక్టర్ అంబుజ్ రాయ్ ప్రకారం.. “స్మోకింగ్ మానేసిన తర్వాత శరీరంలో దాని ఎఫెక్ట్స్ చాలా కాలం పాటు ఉంటాయి. అవి గుండెపోటుకు దారి తీస్తాయి” కాబట్టి ఎంత తొందరగా మానేస్తే అంత మంచిది. స్మోకింగ్ బాడీ ఇన్ఫ్లమేషన్కు దారితీస్తుంది. ఇది ధమనుల్లో ప్లాక్(ఫలకం) ఏర్పడటానికి కారణం అవుతుంది.
రక్తనాళాల గోడలు దెబ్బతింటాయి. హార్ట్ బీట్ రేట్, బ్లడ్ ప్రెజర్ పెరుగుతాయి. మంచి కొలెస్ట్రాల్ అని పిలిచే హై డెన్సిటీ లిపోప్రొటీన్ (హెచ్డీఎల్) తగ్గుతుంది. చెడు కొలెస్ట్రాల్ అని పిలిచే లో డెన్సిటీ లిపోప్రొటీన్ (ఎల్డీఎల్)తోపాటు ట్రైగ్లిజరైడ్స్ పెరుగుతాయి. ఎక్కువగా పొగ తాగడం వల్ల రక్తం చిక్కగా మారుతుంది. ఇవన్నీ గుండెపోటు వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయి.
హీలింగ్కు ఎక్కువ టైం?
స్మోకింగ్ మానేసిన తర్వాత ఊపిరితిత్తులతోపాటు డ్యామేజీ అయిన అన్ని అవయవాలు తక్కవ టైంలోనే రిపేర్ అవుతాయి. కానీ.. గుండెకు మాత్రమే ఎక్కువ టైం పడుతుంది. పొగ మానేసిన తర్వాత కొద్దిరోజుల్లోనే రక్తంలో నికోటిన్, కార్బన్ మోనాక్సైడ్ తగ్గిపోతాయి. ఆక్సిజన్ లెవల్స్ పెరుగుతాయి. గుండెకు కూడా ఎక్కువ ఆక్సిజన్ అందుతుంది. కొన్ని నెలల్లోనే ఊపిరితిత్తులు కూడా నయం అవుతాయి. కఫం లాంటివి తగ్గుతాయి.
శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది ఉండదు. గురక తగ్గుతుంది. చాలామందికి ఇదంతా సంవత్సరంలోనే జరుగుతుంది. కానీ.. గుండె ఆరోగ్యంగా మారడానికి మాత్రం ఐదేండ్లు పడుతుంది. అందుకే ‘‘స్మోకింగ్ మానేసినా హెల్త్ని నెగ్లెక్ట్ చేయకూడదు. తప్పనిసరిగా సమతుల్య ఆహారం తీసుకోవాలి. ఊబకాయం లాంటి వాటి పట్ల జాగ్రత్తగా ఉండాలి.
బీపీ, బ్లడ్ షుగర్, కొలెస్ట్రాల్ లెవల్స్ చెక్ చేసుకుంటూ కంట్రోల్లో ఉండేలా చూసుకోవాలి. ఇలా జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే గుండె సంబంధిత వ్యాధుల రిస్క్ తగ్గుతుంది” అంటున్నారు డాక్టర్ అంబుజ్ రాయ్.
రెట్టింపు ప్రమాదం
ఈ స్టడీ ముఖ్యంగా 45.8 సంవత్సరాల సగటు వయస్సు ఉన్న మగవాళ్లపై చేశారు. వాళ్లను సగటున 4.2 సంవత్సరాలు ట్రాక్ చేశారు. వాళ్లలో చాలామందికి స్మోకింగ్ మానేసిన తర్వాత కూడా హార్ట్ ఎటాక్స్, స్ట్రోక్స్, హార్ట్ ఫెయిల్యూయర్ లాంటి సమస్యలు వచ్చాయి. గతంలో విపరీతంగా స్మోకింగ్ చేయడమే అందుకు కారణమని డాక్టర్లు తేల్చారు.
అసలు సిగరెట్లు తాగని వాళ్లతో పోలిస్తే.. 30 ప్యాక్ ఇయర్స్ తాగిన వాళ్లకు గుండె సంబంధిత వ్యాధులు వచ్చే ప్రమాదం రెట్టింపు ఉంటుందని తెలిసింది. కాబట్టి స్మోకింగ్ మానేసిన వెంటనే ఆరోగ్యం బాగుపడుతుంది అనుకోవడం ఒక అపోహ మాత్రమే అని ఎక్స్పర్ట్స్ చెప్తున్నారు. కొందరికి పూర్తిగా కోలుకోవడానికి కొన్ని దశాబ్దాలు కూడా పట్టొచ్చు.
మానేయడం కాస్త కష్టమే కానీ..
సిగరెట్ అలవాటును మానుకోవడం అంత ఈజీ కాదు. కానీ.. కుదరని పని కూడా కాదు. సిగరెట్లోని నికోటిన్ మెదడులోని ప్లెజర్ సెంటర్స్ మీద పనిచేస్తుంది. కాబట్టి.. సిగరెట్ తాగితే రిలాక్స్డ్గా అనిపిస్తుంది. అందుకే మానేసిన కొత్తలో చాలామందికి చిరాకు, ఆత్రుత, నిరాశ లాంటివి వస్తుంటాయి. ముఖ్యంగా మొదటి వారంలోనే ఈ లక్షణాలు ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి.
కొన్నాళ్లకు క్రమంగా తగ్గుతాయి. సిగరెట్ తాగాలనే కోరికను అదుపులో పెట్టుకోవడానికి ప్యాచెస్, గమ్స్ లాంటి నికోటిన్ రీప్లేస్మెంట్లను తీసుకోవాలి. ఇవి క్రేవింగ్స్ని తగ్గించడంలో సాయం చేస్తాయి. బాగా నీళ్లు తాగాలి. ఎప్పుడూ యాక్టివ్గా ఉండాలి. బ్రీతింగ్ ఎక్సర్సైజ్లు చేయాలి.
సైకలాజికల్ ట్రిగ్గర్స్
స్మోకింగ్ చేసేవాళ్లలో చాలామంది సిగరెట్ని వాళ్ల డైలీ రొటీన్లో భాగం చేసుకుంటారు. అంటే.. కాఫీతోపాటు లేదంటే లంచ్ చేసిన వెంటనే సిగరెట్ తాగుతారు. అలాంటివాళ్లు సిగరెట్ తాగకపోతే రోజంతా ఏదో వెలితిగా ఫీల్ అవుతుంటారు. ఇలాంటి సైకలాజికల్ ట్రిగ్గర్లు ఉన్నవాళ్లకు సిగరెట్ మానేయడం కాస్త కష్టమవుతుంది.
వాళ్లు తమ అలవాట్లను మార్చుకోవాలి. కాఫీతో పాటు సిగరెట్ తాగే అలవాటు ఉంటే కాఫీ మానేసి టీ తాగడం అలవాటు చేసుకోవాలి. లంచ్ తర్వాత అలవాటు ఉన్నవాళ్లు లంచ్ చేసిన వెంటనే ఏదో ఒకటి నమలాలి. లేదంటే వాకింగ్ చేయాలి. సిగరెట్ తాగడం మానేసినవాళ్లు.. ఆ అలవాటు ఉన్నవాళ్లకు కొన్నాళ్లపాటు కాస్త దూరంగా ఉండాలి. దానివల్ల టెంప్టేషన్ తగ్గుతుంది.
ఒత్తిడిని ఎదుర్కోవటానికి..
సాధారణంగా చాలామంది ‘స్ట్రెస్ నుంచి బయటపడేందుకే సిగరెట్ తాగుతున్నా’మని చెప్తుంటారు. కొంతవరకు అది కూడా వాస్తవమే. నికోటిన్ వల్ల కాసేపు సంతోషంగా ఉంటారు. కానీ.. స్ట్రెస్ నుంచి బయటపడేందుకు సిగరెట్కంటే బెస్ట్ ప్రత్యామ్నాయాలు చాలా ఉన్నాయి. క్రియేటివ్ హాబీస్, ఎక్సర్సైజ్, మెడిటేషన్ లాంటివి కూడా స్ట్రెస్ని దూరం చేస్తాయి. ఫిజికల్ యాక్టివిటీ వల్ల ఎండార్ఫిన్లు విడుదల అవుతాయి. దానివల్ల మూడ్ బూస్ట్ అవుతుంది. ఒత్తిడి తగ్గుతుంది.
ధూమపానం ఆరోగ్యానికి హానికరం..
అని అందరికీ తెలుసు. అయినా.. ఎంతోమంది సిగరెట్లు తాగుతూనే ఉన్నారు. వాళ్లలో ‘ఏదైనా సమస్య వచ్చినప్పుడు మానేద్దాం లే’ అనుకునేవాళ్లు కొందరైతే.. ‘ఇప్పుడు కాకపోతే ఇంకెప్పుడు ఎంజాయ్ చేస్తాం. వయసు మీద పడిన తర్వాత మానేద్దాం లే’ అనుకునేవాళ్లు ఇంకొందరు. వాస్తవానికి ఇలాంటివాళ్లకు తెలియని విషయం ఏంటంటే.. సిగరెట్ మానేసిన వెంటనే పరిపూర్ణ ఆరోగ్యవంతులైపోరు. ముఖ్యంగా అది గుండెకు చేసిన డ్యామేజీ నుంచి కోలుకోవడానికి చాలా టైం పడుతుంది.
ఊపిరితిత్తుల మీద..
నికోటిన్ శ్వాసనాళాల(బ్రోనికల్ ట్యూబ్స్)ని విస్తరించే ఒక రిలాక్సెంట్గా పనిచేస్తుంది. కాబట్టి.. సిగరెట్ మానేసినప్పుడు ఊపిరితిత్తులు కుంచించుకుపోయినట్లు అనిపిస్తుంటుంది. దానివల్ల ఊపిరి తీసుకోవడంలో కొన్ని సమస్యలు ఎదురవుతాయి. అది హైపర్వెంటిలేషన్కు దారితీస్తుంది. కానీ.. వాటన్నింటినీ తట్టుకుంటే.. ఊపిరితిత్తులు హీల్ అవుతాయి. వాటికవే రిపేర్ చేసుకుంటాయి. కొన్నేండ్ల నుంచి సిగరెట్ అలవాటు ఉన్నవాళ్లు తరచుగా కఫంతో దగ్గుతుంటారు.
కఫం ఎక్కువై కొన్నిసార్లు శ్వాసనాళాల్లో అడ్డుపడుతుంటుంది. అలాంటప్పుడు ఊపిరి పీల్చుకోవడానికి ఇబ్బంది పడాల్సి వస్తుంది. కానీ.. సిగరెట్ మానేస్తే.. ఈ సమస్య నుంచి కూడా తక్కువ టైంలోనే బయటపడతారు. యాక్టర్ షారుఖ్ ఖాన్ ఒకప్పుడు రోజుకు 100 సిగరెట్లు తాగేవాడు. తప్పని తెలిసినా ఆ అలవాటును మానుకోలేకపోయాడు. కానీ.. తన 59వ పుట్టినరోజును అభిమానులతో కలిసి జరుపుకున్నప్పుడు ‘‘నేను ఇకపై స్మోకింగ్ చేయను” అని ప్రకటించాడు. అప్పటినుంచి సిగరెట్ ముట్టుకోవడం లేదు. అంటే.. కాస్త కష్టపడితే ఎవరైనా సిగరెట్ మానేయొచ్చు.