నిజమైన స్నేహం అనేది ఒక మంచి గుణానికి గుర్తు. ఈ గుణం మనిషి జీవితానికి ఎంతో అవసరం. ఒక మనిషిలో ఎన్ని మంచి లక్షణాలున్నా... స్నేహితుడు లేకుండా ఆ మనిషి జీవితం పరిపూర్ణం కాదు’’ అన్నాడు గ్రీకు తత్వవేత్త అరిస్టాటిల్. నిజమే.. ఆస్తులు, అంతస్తులు ఎన్ని ఉన్నా, అంతెందుకు జీవితంలో కావలసిన వసతులు, సౌకర్యాలు అన్నీ ఉన్నా ఫ్రెండ్స్ లేకుండా బతికేయాలని ఎవరూ అనుకోరు.
స్నేహం గురించి కొన్ని విషయాలను చాలా లోతుగా విశ్లేషించాడు అరిస్టాటిల్. అలా స్నేహం గురించి అరిస్టాటిల్ చెప్పిన వాటిలో ముఖ్యంగా కొన్నింటి గురించి తెలుసుకోవాలి. వందల ఏండ్ల క్రితం ఆయన చెప్పిన విషయాలు ఇప్పటి స్పీడ్ యుగానికి అతికినట్టు సరిపడతాయి.
అర్థం చేసుకోవాలి
ఏ రిలేషన్లో అయినా ఒకరినొకరు అర్థం చేసుకుని మసలుకోవడం అనేది ముఖ్యం. ఫ్రెండ్షిప్ విషయానికి వచ్చేసరికి అది ఇంకా చాలా ముఖ్యం. మిగతా రిలేషన్స్లో అంటే... అమ్మనాన్న, అక్కాచెల్లెళ్లు, అన్నాదమ్ముల మధ్య ఉండే రిలేషన్ వేరు. అదే స్నేహం విషయానికి వచ్చేసరికి ఇద్దరిలో ఒక్కరు ‘నాకు కావాలి’ అనుకుంటే ఏర్పడదు. ఇద్దరి మధ్య పరస్పర అంగీకారం ఉండాలి.
స్నేహంలో ఒకరి మంచిని మరొకరు కోరుకోవాలి. మంచి ఆలోచనలతో ఉండాలి. ఈ విషయం గురించి అరిస్టాటిల్ ఇలా చెప్పాడు– ‘‘ఇద్దరు ఫ్రెండ్స్ కూడా ఒకరి మంచి మరొకరు కోరుకోవాలి. ఆ ఇద్దరి మధ్య ఉన్న స్నేహంలో సాధ్యాసాధ్యాల గురించి ఇద్దరికీ సరైన అవగాహన ఉండాలి.”
దీన్ని ఇప్పుడున్న పరిస్థితులతో పోల్చి చూడాలంటే పారాసోషల్ రిలేషన్షిప్స్ గురించి చెప్పుకోవాలి. ఈ రిలేషన్షిప్లో ఒకవైపు నుంచి మాత్రమే స్నేహం ఉంటుంది. ఉదాహరణకి.. విరాట్ కోహ్లీని తీసుకుంటే. విరాట్ను ఇష్టపడేవాళ్లు ప్రపంచమంతా ఉంటారు. వాళ్లలో ఎక్కువమంది అతన్ని కలిసి, మాట్లాడి ఉండరు. కానీ అతడి సక్సెస్లో అతన్ని ఇష్టపడేవాళ్లంతా ఎమోషనల్గా భాగస్వాములు అవుతారు. విరాట్ని అభిమానించే వాళ్లకు వార్తలు, సోషల్ మీడియా ద్వారా అతని గురించిన విషయాలు ఎప్పటికప్పుడు తెలుస్తుంటాయి. అలా అభిమానుల మనసుకు దగ్గరగా అనిపిస్తాడు విరాట్. ఆ అభిమానుల్లో చాలామంది అతనికి తెలియరు.
ఇప్పుడున్న సోషల్ మీడియా ప్రపంచంలో పారాసోషల్ రిలేషన్షిప్స్ను ఫ్రెండ్షిప్స్తో వేరు చేసి చూడలేం. ఎందుకంటే చాలామంది కంటెంట్ క్రియేటర్స్ వాళ్ల వ్యక్తిగత జీవితాల గురించి సోషల్ మీడియాలో పంచుకుంటున్నారు. దాంతో వాళ్ల ఫాలోయర్స్ ఆ సెలబ్రిటీలతో ఒకరకమైన బంధాన్ని ఏర్పరచుకుంటారు. అందుకే దీన్ని పూర్తిస్థాయి స్నేహంగా చూడలేం.
మూడు రకాల స్నేహం
స్నేహం అనేది యుటిలిటీ, ప్లెజర్, క్యారెక్టర్ బేస్డ్ అని మూడు రకాలుగా ఉంటుంది. అయితే ఏ స్నేహం ఏ రకానికి చెందింది అనేది ఇద్దరి మధ్య ఏర్పడిన రిలేషన్ మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.యుటిలిటీ రిలేషన్షిప్ అంటే అవసరం కోసం చేసే స్నేహం. ఇదసలు స్నేహం ఎలా అవుతుందనే సందేహం వస్తుంది. కానీ ఈ స్నేహంలో ఉన్న ఇద్దరికీ తమ అవసరాలకోసం ఒకరికొకరు ఉన్నారనే విషయం తెలిసి, ఆ రిలేషన్ను ఎక్స్ప్లాయిట్ చేయకపోతే దాన్ని స్నేహంగానే చూడొచ్చు. అయితే ఈ స్నేహం చివరివరకు సాగడం అసాధ్యం. ఇందులో ఎన్నో ఒడిదుడుకులు, అడ్డంకులు వస్తాయి. పెద్దవాళ్లు, యుక్తవయస్కులు, జీవితంలో పైకి వచ్చే దశలో ఉన్న యువతలో ఈ స్నేహం పుడుతుంది.
ప్లెజర్ బేస్డ్ అంటే ఆనందం కోసం చేసే స్నేహం. ఈ స్నేహంలో ఉండే వ్యక్తుల నమ్మకాలు, విలువలు వేరువేరుగా ఉంటాయి. కానీ, ఒకరికొకరు సాయం చేసుకుంటారు. వ్యక్తిగత విషయాల్లో తేడా వల్ల ఒకరినొకరు అర్థం చేసుకోవడం అనేది వీలుపడదు. అయితే ఇక్కడ చెప్పుకున్న ఈ రెండు రకాల స్నేహాల్లో నిస్వార్థత లేదు. అందుకే ఈ స్నేహాలు అవసరాలు తీరేవరకే ఉంటాయి. ఇలాంటి స్నేహం చిన్నవయసులో ఎక్కువగా ఏర్పడుతుంది. అభిప్రాయాలు, ఉద్దేశాలు మారుతున్న కొద్దీ ఈ స్నేహంలో మార్పు వస్తుంది. అందుకని ఇలాంటి స్నేహాలు బలపడే, బ్రేక్‌ అయ్యే అవకాశాలూ రెండూ సమంగా ఉంటాయి. ఒకరకంగా చూస్తే ఈ రెండు రకాల స్నేహాలు పేకమేడల్లాంటివి. ఎప్పుడు నిలబడతాయో, ఎప్పుడు కూలిపోతాయో ఊహించడం కష్టం.
మూడోది క్యారెక్టర్ బేస్డ్ ఫ్రెండ్షిప్. పైన చెప్పిన రెండింటికీ ఇది చాలా భిన్నం. ఈ స్నేహానికి ముగింపు ఉండదు. ఒకరి అవసరాలను మరొకరు తనవని అనుకునే విశాల హృదయం ఉంటుంది ఇద్దరికీ. పూర్తిగా మంచితనంపై ఆధారపడి ఏర్పడుతుంది కాబట్టి మంచితనం లేని చోట ఈ స్నేహం నిలబడదు. స్వార్థానికి తావు లేని ఈ స్నేహం ఏర్పడాలంటే కొంచెం కష్టమే. ఎందుకంటే ఇందులో ఇద్దరికీ ఒకరి గురించి ఒకరికి బాగా తెలియాలి. అందుకు ఒకరితో ఒకరు చాలా టైం స్పెండ్ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఇప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో టైం అనేది లిమిటెడ్ సోర్స్! అందుకని చాలా వరకు స్నేహాలు అవసరం లేదా ఆనందం మీదనే ఏర్పడుతున్నాయంటే అతిశయోక్తి కాదు.
ఫ్రెండ్షిప్... ఫిట్నెస్ లాంటిది
ఫ్రెండ్షిప్ అనేది ఫిట్నెస్ లాంటిది. ఎక్సర్సైజ్ అనేది యాక్టివిటీతో ఎలాగైతే ముడిపడి ఉంటుందో అలానే ఫ్రెండ్షిప్ కూడా. ఫిట్నెస్లో క్రమం తప్పకుండా చేసే వ్యాయామాలు ఉంటాయి. అలాగే స్నేహితులు కలిసి పనులు చేయడం వల్ల ఆ స్నేహం దృఢంగా ఉంటుంది. అప్పటివరకు బాగా కలిసిమెలిసి ఉన్న ఇద్దరు ఫ్రెండ్స్ కొన్ని కారణాల వల్ల దూరంగా వెళ్లిపోయారనుకోండి. అలా వేరుగా ఉండడం వల్ల స్నేహంలో యాక్టివ్ ఎక్సర్సైజ్ అనేది ఉండదు. అంతమాత్రాన ఫ్రెండ్షిప్ విడిపోతుందా? అంటే విడిపోదు. కానీ ఆ దూరం అలానే ఎక్కువకాలం కొనసాగితే మాత్రం ఫ్రెండ్లీ ఫీలింగ్ అనేది మర్చిపోతారు” అన్నాడు అరిస్టాటిల్.
అయితే సోషల్ మీడియా పోస్ట్ నుంచి ఫేస్టైం వరకు కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీ ఉన్న ఈ కాలంలో మనుషులు ఎంతదూరంలో ఉన్నా ఫ్రెండ్షిప్ను మెయింటెయిన్ చేయొచ్చు కదా! మరి అలాంటప్పుడు భౌతికంగా దూరంగా ఉన్నంత మాత్రాన ఫ్రెండ్షిప్కి ఎండ్ కార్డ్ పడదు అనిపిస్తుంది. ఒకరకంగా చూస్తే నిజమే. కానీ ఇదే విషయాన్ని ప్రాక్టికల్గా చూద్దాం... కొవిడ్–19 ప్యాండెమిక్ టైంలో మొదటి ఏడాది అంతా లాక్డౌన్లు ఉన్నాయి. అప్పుడు ఎవరి ఇండ్లల్లో వాళ్లు ఉండి బయటకు కదిలేందుకు వీల్లేని పరిస్థితి. ఆ పరిస్థితుల్లో ఫ్రెండ్షిప్ యాక్టివిటీలు జరగలేదు. హలో, హాయ్ అంటూ సోషల్ మీడియా, ఫోన్ల ద్వారా టచ్లో ఉన్నప్పటికీ స్నేహంలో క్వాలిటీ తగ్గిపోయిందనేది పరిశోధనల్లో రుజువైంది. అందుకే స్నేహం అనేది ఫ్రెండ్స్ మధ్య జరిగే యాక్టివిటీల వల్లనే మెయింటెయిన్ అవుతుందనే విషయాన్ని గట్టిగా నమ్మాలి.
అరిస్టాటిల్ స్నేహం గురించి చెప్పినప్పుడు ఇప్పుడున్నంతగా కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీ డెవలప్ అవుతుందనే విషయం ఆయన ఊహించి ఉండకపోవచ్చు. కానీ ఆయన చెప్పిందే నిజం అనేది కళ్లముందు కనిపిస్తోంది. మనసుకు దగ్గరైన స్నేహాలు లేకపోవడం వల్ల ఒంటరితనం అనుభవిస్తున్న వాళ్ల సంఖ్య రోజురోజుకీ పెరిగిపోతోంది. అలాంటి వాళ్లకోసం ఆన్లైన్ సపోర్ట్ గ్రూప్స్, పారాసోషల్ రిలేషన్షిప్స్ అంటూ ఎన్నో వచ్చాయి. ఇలాంటివి ఎన్ని వచ్చినా ‘మనసారా దగ్గరకు తీసుకునే స్నేహం లేకపోతే మానసిక
ఒంటరితనం తప్పదు’ అని చెప్పిన అరిస్టాటిల్ మాటలు అప్పుడు, ఇప్పుడు, ఎప్పుడూ వాస్తవమే. అందుకే అవసరం, ఆనందం కోసం ఎన్ని స్నేహాలు ఉన్నా మనకోసం అంటూ ఒక ఫ్రెండ్ ఉండాలి.
కంటెంట్ క్రియేటర్స్ వాళ్ల వ్యక్తిగత జీవితాల గురించి సమాచారాన్ని లైవ్లో పంచుకుంటుంటారు. దాంతో వాళ్లను ఫాలో అవుతున్న వాళ్లు ఆ వ్యక్తులతో అనుబంధాన్ని పెంచుకుంటారు. అలాగే తనని ఫాలో అవుతున్న ఫాలోయర్స్కు మంచి జరగాలని సదరు సోషల్ మీడియా ఇన్ఫ్లుయెన్సర్ అనుకోవచ్చు. అలాగని ఇది స్నేహం కాదు.
